İlk hayvan astronotlar üzücü hikâyeleriyle büyük ün kazanmış olsalar da, diğer birçok hayvan uzaydaki yaşamla ilgili bilimsel bilgi birikimine sessizce katkıda bulunmuştur. İnsanlar uzay yolculuğuna daha alışkın hale geldikçe, daha az hayvan manşetlerde yer alıyor.
Her şeye rağmen katkıları bilim dünyası tarafından önemsenmektedir. Bu canlıların neredeyse tüm uçuşları, mikro yerçekiminin Dünya'daki canlıların biyolojik işlevleri üzerindeki etkilerini incelemek üzere tasarlanmıştır.
İncelenen biyolojik işlevlerden bazıları: beyin durumları, davranışsal performans, kardiyovasküler durum, sıvı ve elektrolit dengesi, metabolik durum, doku gelişimi ve sıfır yerçekiminde çiftleşme.
İşte belirli deneylerden bazı örnekler:
9 Kasım 1970: İki boğa kurbağası, uzayda hareket hastalığı hakkında daha fazla bilgi edinmek için tek yönlü bir göreve fırlatıldı.
28 Temmuz 1973: Arabella ve Anita adlı iki bahçe örümceği, dünyanın yörüngesinde dönmenin örümceklerin ağ örme becerilerini nasıl etkileyeceğini incelemek için kullanıldı. Arabella, iplik kalınlığı değişse de oldukça simetrik bir ağ ördü - yeryüzündeki örümceklerin yaşamadığı bir şey.
10 Temmuz 1985: Sovyetlerin fırlattığı Bion 7 uydusunda on semender uçtu. İnsanların uzay yaralanmalarından nasıl kurtulabileceklerini daha iyi anlamak amacıyla uzayda yenilenmeyi incelemek için ön uzuvları kesildi.
17 Nisan 1998: 2.000'den fazla canlı, Columbia mekiğinin yedi kişilik insan mürettebatıyla birlikte 16 gün süren nörolojik testlere katıldı.
Günümüzde uzayda, özellikle de Uluslararası Uzay İstasyonu'nda hayvanlar üzerinde çalışılmaya devam edilmektedir. Uzay istasyonu deneylerinden bazı örnekler şunlardır:
2014: Bir öğrenci deneyi ISS'ye bir karınca kolonisi gönderdi ve onları Dünya'daki diğer kolonilerle karşılaştırdı. Amaç, mikro yerçekiminin uzay karıncalarının yiyecek ararken hareketlerini nasıl etkilediğini görmekti.
2016: On iki erkek fare, araştırmacıların hayvanların DNA'sındaki değişiklikleri inceleyebilmeleri için 30 gün boyunca yörüngedeki komplekse gönderildi.
2017: 2013-14 yıllarında ISS'de yaklaşık 300 gün boyunca barındırılan farelerin spermlerinden sağlıklı fare bebekleri dünyaya geldi ve bu da felaket durumunda diğer türlerin spermlerinin de Dünya dışında barındırılabileceğini gösteriyor.
2021: Bir SpaceX kargo kapsülü, Haziran 2021'de Uluslararası Uzay İstasyonu'na bobtail kalamar da dahil olmak üzere araştırma ekipmanı taşıdı. NASA'ya göre, bu hayvanlar Dünya'da kalamarın karanlıkta parlamasını sağlayan mikroplara ev sahipliği yapıyor ve bu da yavru kalamarları mikrobiyomun uzaydaki koşullara nasıl dayandığını incelemek için yararlı bir model haline getiriyor. İnsan mikrobiyomu, gıdaların sindirilmesi gibi süreçler için hayati önem taşıyor ve araştırmacılar bu ortaklıkların uzay uçuşundan nasıl etkilendiğini anlamaya çalışıyor.
Kaynaklar:
www.nasa.gov https://www.gazeteduvar.com.tr/spacex-uzaya-su-ayisi-kalamar-ve-sili-biberi-goturdu-haber-1524388
コメント