top of page

Yapay Zeka Nesli Tükenmekte Olan Türleri Kurtarmaya Nasıl Yardımcı Olabilir?

Bilim insanları, birçok veriyi analiz ederek, ekosistemleri izleyerek ve zaman içindeki eğilimleri tespit ederek biyoçeşitlilik kaybıyla mücadele etmek için yapay zekayı kullanıyor.




Mus ya da Elk olarak bilinen hayvanlar
Elk ya da Mus olarak bilinen memeli. Kaynak: Freepik


Bir yanda çevresel sorunlar bir diğer yanda yapay zekâ etiği... Aslında hem doğayla uyumlu bir şekilde yaşamak hem de yapay zeka gibi gelişmiş teknolojileri sorumlu bir şekilde kullanmak mümkün ve bu küresel bir çabanın ürünü olabilir.


Bugün giderek artan sayıda araştırmacı, biyoçeşitliliği izlemek ve nesli tükenmekte olan türlere yardım etme çabalarını desteklemek için yapay zekaya (AI) yöneliyor. Ekosistemleri bozabilen veya önemli miktarda zaman, emek ve kaynak gerektiren geleneksel yöntemlerin aksine, yapay zeka çok büyük miktarlarda gerçek dünya verisini hızlı ve etkili bir şekilde analiz etme potansiyeline sahip.


Scientific American'ın haberine göre Liverpool'da bulunan ve çeşitli ekoloji projeleri için yapay zeka teknolojisini kullanan İngiltere merkezli kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Conservation AI'da makine öğrenimi üzerine çalışan Carl Chalmers, "Yapay zeka olmadan, BM'nin nesli tükenmekte olan türlerin korunmasına yönelik hedeflerine asla ulaşamayacağız," diyor.


Türler, milyonlarca yıl öncesine kıyasla yüzlerce ila binlerce kat daha hızlı bir şekilde yok oluyor ve bir milyona yakın tür yok olmanın eşiğinde. Buna karşılık Birleşmiş Milletler 2020 yılında, on yılın sonuna kadar Dünya'nın kara ve okyanuslarının en az %30'unu koruma altına alma hedefi belirledi. Bu sebeple bugün Conservation AI ya da The Future Society gibi yapay zeka temelli ekolojik çalışmalar yürüten kuruluşların varlığı önemli.


Elbette yapay zeka, dünyayı tahrip etmemizin ve bunda fazlasıyla geç kalmamızın sonuçlarını tümüyle telafi edecek konforu sağlayamaz ama modelleme yapmak, veri toplamak, etiketlemek, kalite kontrolü yapmak ve yorumlamak gibi birçok alanda destek olabilir. Fakat bu süreçlerin hepsini de insan uygulayıcılar sayesinde yapabilir.



İŞİTSEL ANALİZ


Almanya'daki Würzburg Üniversitesi'nden ekolog Jörg Müller ve meslektaşları, yapay zeka araçlarının ses kayıtlarından hayvan türlerini belirleyerek tropikal ormanlardaki biyolojik çeşitliliğin ölçülmesine yardımcı olabileceğini gösterdi.


Nature Communications'da 17 Ekim'de yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, Ekvador, Chocó'daki hayvan 'ses manzaralarını' analiz etmek için yapay zeka kullandılar. Chocó, zengin tür çeşitliliği ile bilinen bir bölge. 43 farklı araziye ses kayıt cihazları yerleştirildi. Bu araziler arasında el değmemiş ormanlar, temizlenmiş ancak terk edilmiş ve tekrar büyümeye başlamış alanlar, kakao plantasyonları ve mera için kullanılan ormansızlaştırılmış araziler bulunmaktadır. Ses dosyalarını 183 kuş, 41 amfibi ve 3 memeli türünü tanımlayabilen uzmanlara verdiler. Kayıtlar, kuş seslerini tanımak için kullanılan konvolüsyonel sinir ağı (CNN) adlı bir yapay zeka modeliyle analiz edildi. CNN, uzmanların sahip olduğu kuş türlerinden 75'ini seçebildi. Araştırmacılar elde ettikleri sonuçların, yapay zekanın tropik bölgelerde geniş kapsamlı tür tespiti için hazır olduğunu gösterdiğini belirtiyorlar. Ancak, daha fazla eğitim verisinin toplanması gerektiği vurgulanıyor. Bu, yapay zekanın daha geniş bir tür yelpazesini tanıyabilmesi için insanlar tarafından daha fazla veri sağlanması anlamına gelmektedir.



KAMERA GÖRÜNTÜLERİ


Conservation AI'daki araştırmacılar, kritik tehlike altındaki türler de dahil olmak üzere vahşi yaşamı tanımlamak ve hayvan hareketlerini izlemek için dronlardan veya kamera tuzaklarından alınan görüntüleri ve görüntüleri tarayabilen modeller geliştirdiler.


Onaylı kullanıcıların yükleyebileceği gerçek zamanlı kamera tuzağı görüntüleri ve diğer sensörlerden gelen veriler de dahil olmak üzere görüntüleri, video veya ses dosyalarını otomatik olarak analiz etmek için teknolojiyi kullanan ücretsiz bir çevrimiçi platform oluşturdular. Kullanıcılar, yükledikleri görüntülerde ilgilendikleri bir tür tespit edildiğinde e-posta ile bilgilendirilme seçeneğine sahipler.


Pangolin
Nesli giderek tükenen pangolin hayvanı / Kaynak: Freepik


Conservation AI şimdiye kadar 12,5 milyondan fazla görüntüyü işledi ve Uganda'daki nesli tükenmekte olan pangolinler, Gabon'daki goriller ve Malezya'daki orangutanlar da dahil olmak üzere 68 türde 4 milyondan fazla bireysel hayvan görünümü tespit etti. Conservation AI'nın baş araştırmacılarından Paul Fergus, "Platform, en iyi ihtimalle birkaç bin görüntü işleyebilen insanların aksine, saatte on binlerce görüntü işleyebiliyor" diyor. "Yapay zekanın verileri işleme hızı, korumacıların savunmasız türleri kaçak avlanma ve yangınlar gibi ani tehditlerden hızlı bir şekilde korumalarına olanak sağlayabilir" diye ekliyor. Conservation AI, görüntüleri gerçek zamanlı olarak analiz ederek bir pangolin kaçak avcısını suçüstü yakaladı bile.




Conversation AI'nin ilginç çalışmalarını takip etmek için:






Comments


bottom of page