Uzaya ulaşan ilk hayvanlar, ABD'nin 1947 yılında ele geçirilen Alman roketleriyle fırlattığı meyve sinekleriydi. Uzaya ulaşan ilk memeli ise iki yıl sonra uçan Albert II adlı bir rhesus maymunu oldu.
Albert'e uçuş sırasında anestezi uygulanmış ve yaşamsal belirtilerini ölçmek için sensörler yerleştirilmişti, ancak yeniden girişte çarpma sonucu ölmüştür.
Amerika Birleşik Devletleri ilk uçuşlarda insanların yerine maymunları seçerken, Sovyetler Birliği bunun yerine köpekleri kullandı. Fırlatılan ilk köpekler Tsygan ve Dezik, R-1 IIIA-1'de bulunuyordu. Köpekler 22 Temmuz 1951'de uzaya ulaştılar ama yörüngeye çıkamadılar. Onlar uzay uçuşundan başarıyla kurtarılan ilk memelilerdi.
Bu görevlerin hepsi de, yaklaşık on yıl boyunca tüm hayvan uçuşlarında olduğu gibi, yörünge altı uçuşlardı. Dünya yörüngesine çıkan ilk hayvan, 1957 yılında Sovyetler Birliği tarafından fırlatılan ve yörüngede ölen Laika adlı köpekti. Dünya yörüngesine güvenli bir şekilde inen ilk hayvanlar ise 1960 yılında Sovyet Sputnik 5 görevinde yer alan Strelka ve Belka adlı köpekler olmuştur. Bu uçuşun en ünlü mürettebatı bu iki köpek olsa da uçuşta ayrıca gri bir tavşan, 40 fare, 2 sıçan ve 15 şişe meyve sineği ve bitki de taşındı.
Solda: Laika / Sağda: Strelka ve Belka
NASA'ya göre 1968 yılında iki bozkır kaplumbağası, ayın etrafındaki ilk başarılı görev olan Sovyet Zond 5 görevinin bir parçası olarak ayın etrafında uçan ilk hayvanlar oldu. Zond 5 kaplumbağaları yolculuktan sağ kurtuldular, ancak Dünya'ya döndükten sonra parçalara ayrıldılar, böylece bilim insanları onları uzay uçuşunun herhangi bir etkisi için yeryüzündeki benzerleriyle karşılaştırabileceklerdi. (Deneye katılan sekiz kaplumbağanın hiçbirinin fırlatmadan 12 gün öncesinden itibaren yemek yemesine izin verilmedi ve NASA'ya göre "kaplumbağalardaki temel yapısal değişiklikler açlıktan kaynaklandı").
Bir sincap maymunu olan Gordo, 13 Aralık 1958'de 600 mil yükseğe fırlatıldı. Yüzdürme cihazı arızalanınca suya düşerek öldü.
Bir Rhesus maymunu olan Able ve bir sincap maymunu olan Baker, 28 Mayıs 1959'da birlikte fırlatıldı. Able ve Baker 300 mil yüksekten uçtular ve zarar görmeden geri döndüler. Ancak Able, derisinin altındaki bir elektrodu çıkarmak için yapılan bir operasyon sırasında öldü. Baker 1984 yılına kadar yaşamış ve 27 yaşında böbrek yetmezliğinden ölmüştür.
Baker adlı maymun sağdaki fotoğrafta kapsülün içinde
Ham, uzay uçuşu sırasında görevlerini yerine getirmek üzere eğitilmiş bir şempanzeydi. Adını Holloman Havacılık ve Uzay Tıp Merkezi'nden alan Ham, 31 Ocak 1961'deki uçuşundan sonra ünlü oldu. Ham, muz topaklarını almak ve elektrik şoklarından kaçınmak için kolları çekmeyi öğrendi. Bir uzay aracına binmek yerine onunla gerçekten etkileşime giren ilk hayvan olmayı başardı.
18 Ekim 1963'te Fransız bilim insanları uzaya ilk kediyi fırlattı; Félicette uçuşundan sağ çıktı ve paraşütle inişin ardından başarıyla geri alındı.
Veterok ve Ugolyok adlı iki Rus köpeği 22 Şubat 1966'da uzaya fırlatıldı. Rekor kırarak 22 gün boyunca yörüngede kaldılar; insanlar bu rekoru 1974 yılına kadar geçemedi.
Bugün uzaya hâlâ çeşitli hayvan türleri gönderilmektedir. Gelişen teknoloji ve bilimin sayesinde sorumlusu olduğumuz, bize emanet edilen hayatları daha az tehlike altındadır. Teknolojinin ve bilimin gelişmesinde yine onların rolü olduğunu unutmayalım.
Hayvanların uzaya hangi amaçla götürüldüğü ve son yirmi yılda ne tür araştırmalar yapıldığını öğrenmek için diğer yazımıza göz atabilirsiniz.
Kaynaklar:
Comments